hastalik
Hastalıklar
Bakteriler
Mikroorganizmalar vücudumuza girdikleri zaman hızlıca çoğalarak bizleri hasta etmeye çalışırlar.
Vücudumuz ise mikroorganizmaların girişini engellemeye çalışır.
Bazı bakteri ve virüsler hastalık etkeni olan mikroorganizmalardır.
Bakteri hücreleri değişik şekillerde olabilir.
Bakteri hücreleri genelde zar ile çevrili sitoplazma ile karbonhidrattan yapılmış hücre duvarına sahiptir.
Bakterin genetik materyalleri sitoplazmada yer alır.
Bakterilerin neden olduğu hastalıklar arasında boğmaca ve gıda zehirlenmeleri sayılabilir.
Antibiyotik kullanılarak bakterilerin neden olduğu hastalıklar tedavi edilebilir.
Aşağıdaki şekil bir bakteri hücresine aittir.
Virüsler
Virüsler ışık mikroskobu ile görülmeyen, bakterilerden çok daha küçük olan mikroorganizmalardır.
Virüslerin sahip oldukları genetik materyaller protein kılıf ile örtülüdür.
Virüsler sadece canlı hücrede çoğalabilir.
Virüslerin içinde üredikleri canlılara konak adı verilir. Konak içine giren virüsler hızlıca çoğalır.
Virüslerin neden oldukları hastalıkların tedavisinde antibiyotik kullanılamaz. Antibiyotikler, virüsler için öldürücü değildir.
Virüslerin neden olduğu hastalıklar arasında soğuk algınlığı, nezle, suçiçeği, kızamık ve AIDS sayılabilir.
Hastalıklara Karşı Savunma
Vücudumuza mikroorganizmaların girmesini engelleyen çeşitli mekanizmalar vardır.
- Derimiz vücudun en dış kısmındaki koruyucu tabakadır.
- Soluk borusunun içindeki mukus tozları tutar. Soluk borusundaki sillerin hareketi öksürük yoluyla tozlar dışarı atılır.
- Bir yerimiz kesildiğinde kan pıhtılaşarak kesilen yerin üzerinde kabuk oluşturur. Böylece mikropların vücuda girmesi engellenmiş olur.
- Midede üretilen hidroklorik asit besinlerle alınan mikroorganizmaları öldürür.
- Eğer mikroorganizmalar vücudumuza girerse beyaz kan hücreleri çeşitli yollarla bizi hastalıklara karşı korur. Bu yollar;
- Bazı beyaz kan hücreleri mikroorganizmaları içine alarak sindirir.
- Bazı beyaz kan hücreleri antikor üreterek virüs veya bakterilere karşı direnç göstermemizi sağlar.
- Bazı beyaz kan hücreleri ise mikroorganizmaların zehirlerine karşı koyan antitoksinler üreterek direnç göstermemizi sağlar.
Genellikle hastalıklar fazla sayıda mikroorganizmanın vücuda girmesi sonucunda meydana gelir. Hijyenik olmayan koşullar ve hasta kişilerle temasta bulunmak enfeksiyon riskini artırır.
Hastalıklar hava, su, besin, hasta kişiler veya hayvanlar vasıtasıyla bulaşabilir.
Mikroorganizmalar tarafından üretilen zehirlerle (toksin) birlikte genelde hastalık belirtileri ortaya çıkar.
Hastalıklara karşı korunmak için aşı yaptırılabilir.
Aşı ile ölü ya da zayıflatılmış mikroorganizmalar vücuda verilir.
Beyaz kan hücreleri mikroorganizmalara karşı antikor üretmekle görevlidir.
Mikroorganizmalar vücuda girdikten sonra, beyaz kan hücreleri onları tanır ve hızlıca antikor üreterek yok etmeye çalışır. Böylece vücudun bağışıklık sistemi yoluyla hastalık yenilmeye çalışılır. Bağışıklık; bir canlının mikroorganizmalara ve bunların oluşturulduğu maddelere; normal olmayan şartlara karşı direnç gösterebilme yeteneğidir.