sindirim
Sindirim SistemiSindirimSindirim sisteminin görevi besinleri sindirip emilmesini sağlamaktır.
Büyük moleküllü besinlerin parçalanarak, hücrelere girebilecek kadar küçük moleküllü hale dönüştürülmesine sindirim denir.
Sindirim, mekanik ve kimyasal olaylardan meydana gelir.
Mekanik olaylara örnek olarak; besinlerin ağzımızda çiğnenmesi ve parçalanmış besinlerin midede karıştırılması verilebilir.
Kimyasal sindirim sırasında, su ve özelleşmiş kimyasal maddeler kullanılır. Bu maddelere enzim denir. Enzimler biyolojik katalizörlerdir. Büyük moleküllerin parçalanarak küçük moleküllü hale dönüştürülmesi olayını hızlandırırlar.
Aşağıdaki tabloda enzim çeşitleri ve sindirim olayındaki görevleri verilmiştir:
|
|
Üretildiği yer
|
Etki ettikleri besinler
|
Sindirim sonucu oluşan ürünler
|
|
Amilaz
|
Tükürük bezleri
Pankreas
İnce bağırsak bezleri
|
Nişasta (karbonhidrat)
|
Şekerler
|
|
Pepsin
|
Mide
|
Proteinler
|
Aminoasitler
|
|
Lipaz
|
Pankreas
İnce bağırsak duvarı
|
Yağlar (lipidler)
|
Yağ asitleri ve gliserol
|
Besinler ağızda, midede ve ince bağırsakta sindirilir.
Midede hidroklorik asit üretilir. Bu asit, proteaz enziminin çalışmasını ve besinlerle alınan bakterilerin öldürebilmesi için gerekli olan pH derecesini ayarlar.
Karaciğerin görevlerinden biri de safra üretmektir. Safra, safra kesesinde depolanır, sonra ince bağırsağa verilir.
Safra aynı zamanda iri yağ taneciklerinin bağırsakta daha küçük taneciklere parçalanması sağlar.
Böylece lipaz enziminin daha etkili olabilmesi için yüzey artırılmış olur.
Emme Olayı (Emilim)
Sindirim olayı ile elde edilen küçük moleküllerin emilmesi ince bağırsakta meydana gelir.
İnce bağırsak çok uzundur. Yüzeyinde parmaksı yapılar yer alır. Emilme yüzeyini artıran bu yapılara villus denir.
İnce bağırsak çeperleri tek tabakalıdır. Böylece besinlerin kana geçişi (emilmeleri) fazla uzun sürmez.
Her villus, sindirim ürünlerinin emilip dolaşım sistemine geçişlerini sağlar.
Artık maddeler ve sıvılar kalın bağırsağa geçer. Suyun kana emilimi burada meydana gelir.
Artık maddelerden meydana gelen dışkı anüs yoluyla dışarı atılır.
